Capella Sacelli
In juli 2021 zag, onder de vlag van Stichting Ensemble Hermes, een nieuw ensemble het licht. Het uit professionals samengestelde Cappella Sacelli, eveneens door Jeroen Spitteler geleid, bracht toen muziek uit het Amsterdam Handschrift (ca. 1480) en uit de beroemde Occo Codex (ca. 1526) met werken van o.a. Josquin en tijdgenoten.
Dit jaar, 2024, verzorgt Cappella Sacelli wederom twee concerten met muziek uit o.a. de Occo Codex. De concerten vinden plaats in het kader van de feestelijkheden rond het 250-jarig bestaan van het Occo-hofje, gelegen aan de Nieuwe Keizersgracht.
Polyfonie uit de Occo Codex
Cappella Sacelli brengt muziek uit ‘t 16e eeuwse Amsterdam weer tot leven. De vier solisten van het mannen-ensemble zingen uit een bijzonder stuk historisch erfgoed: het prachtige handschrift, de Occo Codex, een schatkamer van polyfonie. En een geschenk van de koopman en mecenas, Pompejus Occo, speciaal voor de Heilige Stede. De kapel die ooit stond tussen Rokin en Kalverstraat en het middelpunt was van het toen zo beroemde bedevaartsoord Amsterdam. Net als ooit tussen de gewelven klinkt nu weer de serene en glasheldere muziek van o.a. Josquin des Prez, Jean Mouton, Pierre de la Rue en andere meesters. Nu gezongen door Andrew Hallock (countertenor), Dierick Aartsen (tenor), Jeroen Spitteler(bariton) en Jonty Coy (bas).
Cappella Sacelli werd opgericht in 2021. Dit professionele mannenkwartet bestaat uit zangers met ruime ervaring in de oude muziek en het zingen uit de historische manuscripten en de originele mensuraal notatie. De naam van het ensemble is afgeleid van de ‘Heilige Stede’, de kapel die eeuwen lang het centrum was van de devotie rond het Mirakel van Amsterdam. In de Occo Codex wordt deze plek Sacellum genoemd, ‘t kapelletje. Het ensemble staat onder leiding van Jeroen Spitteler en is een initiatief van Stichting Hermes.
Eerdere projecten
Ensemble Hermes werd in 2010 opgericht. Sindsdien heeft het de volgende projecten uitgevoerd:
Zondag 9 juni 2024 | Amsterdam Waalse Kerk 15.15 | Polyfonie van de Getijden-meesters |Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Polyfonie van de Getijdenmeesters
Ensemble Hermes zingt uit de Leidse Koorboeken
Meer dan een eeuw lang verzorgde het Zeven-Getijdencollege dag in dag uit de muziek en het koorgebed in de Pieterskerk. Daardoor kan Leiden nog steeds bogen op een bijzonder stuk muzikaal erfgoed: De Leidse Koorboeken. Een muzikale schatkamer uit het midden van de 16de eeuw, als door een wonder gespaard gebleven. Ensemble Hermes laat het u horen én zien. Want we zingen uit de koorboeken zélf. Muziek van o.a. Clemens non papa, Thomas Crecquillon, Nicolaes Gombert, Jean Richafort, Phillipe Verdelot en Jean Mouton brengen wij tot klinken precies zoals de zangers dat 500 jaar geleden voor ons deden. Vanaf dezelfde bladmuziek en rondom een grote muziekstandaard. Maar dit maal omlijst met uitleg en verhalen rondom deze koorboeken door ons muzikaal leider. Kom en laat u betoveren door de weelderige polyfonie van de Getijdenmeesters.
Zondag 2 juni 2024 | Leiden Lokhorstkerk 20.15 | Polyfonie van de Getijden-meesters |Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Polyfonie van de Getijdenmeesters
Ensemble Hermes zingt uit de Leidse Koorboeken
Meer dan een eeuw lang verzorgde het Zeven-Getijdencollege dag in dag uit de muziek en het koorgebed in de Pieterskerk. Daardoor kan Leiden nog steeds bogen op een bijzonder stuk muzikaal erfgoed: De Leidse Koorboeken. Een muzikale schatkamer uit het midden van de 16de eeuw, als door een wonder gespaard gebleven. Ensemble Hermes laat het u horen én zien. Want we zingen uit de koorboeken zélf. Muziek van o.a. Clemens non papa, Thomas Crecquillon, Nicolaes Gombert, Jean Richafort, Phillipe Verdelot en Jean Mouton brengen wij tot klinken precies zoals de zangers dat 500 jaar geleden voor ons deden. Vanaf dezelfde bladmuziek en rondom een grote muziekstandaard. Maar dit maal omlijst met uitleg en verhalen rondom deze koorboeken door ons muzikaal leider. Kom en laat u betoveren door de weelderige polyfonie van de Getijdenmeesters.
Zaterdag 1 juni 2024 | Utrecht Blauwkapel 20.15 | Polyfonie van de Getijden-meesters |Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Polyfonie van de Getijdenmeesters
Ensemble Hermes zingt uit de Leidse Koorboeken
Meer dan een eeuw lang verzorgde het Zeven-Getijdencollege dag in dag uit de muziek en het koorgebed in de Pieterskerk. Daardoor kan Leiden nog steeds bogen op een bijzonder stuk muzikaal erfgoed: De Leidse Koorboeken. Een muzikale schatkamer uit het midden van de 16de eeuw, als door een wonder gespaard gebleven. Ensemble Hermes laat het u horen én zien. Want we zingen uit de koorboeken zélf. Muziek van o.a. Clemens non papa, Thomas Crecquillon, Nicolaes Gombert, Jean Richafort, Phillipe Verdelot en Jean Mouton brengen wij tot klinken precies zoals de zangers dat 500 jaar geleden voor ons deden. Vanaf dezelfde bladmuziek en rondom een grote muziekstandaard. Maar dit maal omlijst met uitleg en verhalen rondom deze koorboeken door ons muzikaal leider. Kom en laat u betoveren door de weelderige polyfonie van de Getijdenmeesters.
Zondag 26 november 2023 | Wilp Dorpskerk 15.30 | ‘Quia Amore...’ | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
‘Quia Amore..’
Het bijbelboek Hooglied en andere poëzie over de liefde heeft door de eeuwen heen talloze componisten geïnspireerd. Ensemble Hermes bezingt hemelse en aardse liefde met muziek uit de gouden eeuw van de polyfonie. Zoals die van Josquin en Palestrina. Maar ook met werk van minder bekende meesters als Andreas de Silva, Noel Bauldeweyn en Nicolas Champion. Zoals altijd gaan oude klanken bij ons vergezeld van contemporaine, zoals dit keer die van Maurice Pirenne en Ton de Leeuw.
Ensemble Hermes zingt vanuit de oorspronkelijke bronnen, in de mensuraal notatie, en van rond een speciaal voor het ensemble ontworpen muziekstandaard.
Het ensemble staat onder leiding van Jeroen Spitteler.
Coeurs desolez & Inviolata
Josquin des Prez (ca. 1450-1521)
Delen uit Missa Maria Magdalena
Nicolas Champion (ca. 1475-1533)
Quam pulchra & Veni delecte mi
Noel Bauldeweyn (ca.1480-ca. 1513)
Car nos vignes sont en fleur (deels)
Ton de Leeuw (1926-1996)
Ego flos campi
Maurice Pirenne (1928-2008)
Vrijdag 24 november 2023 | Utrecht Pieterskerk 20.15 | ‘Quia Amore...’ | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
‘Quia Amore..’
Het bijbelboek Hooglied en andere poëzie over de liefde heeft door de eeuwen heen talloze componisten geïnspireerd. Ensemble Hermes bezingt hemelse en aardse liefde met muziek uit de gouden eeuw van de polyfonie. Zoals die van Josquin en Palestrina. Maar ook met werk van minder bekende meesters als Andreas de Silva, Noel Bauldeweyn en Nicolas Champion. Zoals altijd gaan oude klanken bij ons vergezeld van contemporaine, zoals dit keer die van Maurice Pirenne en Ton de Leeuw.
Ensemble Hermes zingt vanuit de oorspronkelijke bronnen, in de mensuraal notatie, en van rond een speciaal voor het ensemble ontworpen muziekstandaard.
Het ensemble staat onder leiding van Jeroen Spitteler.
Coeurs desolez & Inviolata
Josquin des Prez (ca. 1450-1521)
Delen uit Missa Maria Magdalena
Nicolas Champion (ca. 1475-1533)
Quam pulchra & Veni delecte mi
Noel Bauldeweyn (ca.1480-ca. 1513)
Car nos vignes sont en fleur (deels)
Ton de Leeuw (1926-1996)
Ego flos campi
Maurice Pirenne (1928-2008)
Zaterdag 18 november 2023 | Amsterdam Waalse Kerk 20.15 | ‘Quia Amore... ‘| Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
‘Quia Amore..’
Het bijbelboek Hooglied en andere poëzie over de liefde heeft door de eeuwen heen talloze componisten geïnspireerd. Ensemble Hermes bezingt hemelse en aardse liefde met muziek uit de gouden eeuw van de polyfonie. Zoals die van Josquin en Palestrina. Maar ook met werk van minder bekende meesters als Andreas de Silva, Noel Bauldeweyn en Nicolas Champion. Zoals altijd gaan oude klanken bij ons vergezeld van contemporaine, zoals dit keer die van Maurice Pirenne en Ton de Leeuw.
Ensemble Hermes zingt vanuit de oorspronkelijke bronnen, in de mensuraal notatie, en van rond een speciaal voor het ensemble ontworpen muziekstandaard.
Het ensemble staat onder leiding van Jeroen Spitteler.
Coeurs desolez & Inviolata
Josquin des Prez (ca. 1450-1521)
Delen uit Missa Maria Magdalena
Nicolas Champion (ca. 1475-1533)
Quam pulchra & Veni delecte mi
Noel Bauldeweyn (ca.1480-ca. 1513)
Car nos vignes sont en fleur (deels)
Ton de Leeuw (1926-1996)
Ego flos campi
Maurice Pirenne (1928-2008)
Zondag 20 november 2022 | Soest Oude kerk 15.15 | ‘Orlando!’ - een muzikaal licht op leven en werk | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
ORLANDO!
Een muzikaal licht op leven en werk van Orlando di Lasso
Concerten:
vrijdag 18 nov. 20.00 Goede Rede Almere kaarten: https://www.goederedeconcerten.nl
Zaterdag 19 nov. 20.15 Waalse Kerk Amsterdam kaarten: https://dewaalsekerk.nl/agenda/22-11/ensemble-hermes/19nov/
Zondag 20 november 15.15 Oude kerk Soest kaarten: contact@hermes.nl
Orlando di Lasso (1532-1594), of Orlandus Lassus, is behalve een van de grootste componisten van de tweede helft van de 16de eeuw zeker ook een van de meest veelzijdige en productieve. Zijn faam heeft hem gemaakt tot een componist die in alle overzicht van de muziek voorkomt. Zijn naam prijkt als een van de weinige componisten van vóór de barok op de erelijsten van componisten in het Concertgebouw in Amsterdam. Toch laat die roem zich niet altijd in klinkende muziek uitbetalen.
Daar wil Ensemble Hermes verandering in aanbrengen met een programma dat eer doet aan de bijzondere muziek en de veelzijdigheid van deze grote musicus uit de Lage Landen.
Na een enerverende jeugd – de jonge Vlaamse Roland werd meerdere keren ontvoerd vanwege zijn prachtige jongesstem – en omzwervingen door Europa, wordt hij als musicus aangesteld aan het hof in München. Aanvankelijk als tenor en later als Maestro di Capella. Door zijn aanwezigheid en kwaliteit groeit dit hof uit tot een van de toonaangevende muzikale centra in Europa, stevig ondersteund door de muziekminnende hertog van Beieren. Op vele plekken wordt zijn muziek gedrukt en uitgegeven. Mede door deze stroom aan publicaties verspreid zijn muziek zich over Europa en daarmede zijn faam. Uit precies deze uitgaven zal Ensemble Hermes tijdens de concerten musiceren.
Lassus werk omvat vele genres, zowel in het religieuze als in het wereldlijke repertoire. Zoals geestige en lieflijke chansons en monumentale dubbelkorige missen. Tevens schijft hij meerdere hoogst originele werken zoals de Prophetiae Sibyllarum, met gedurfde chromatsche experimenten, en de emotioneel geladen Lagrime di San Pietro, geestelijke madrigalen van een hoog dramatisch gehalte. Dit alles zal het ensemble in het concert aan bod laten komen waarbij tussendoor de artistiek leider, tevens dirigent van het ensemble de luisteraar meeneemt langs het leven van Orlando di Lasso.
De expertise van het ensemble, stevig gegrond in oude muziek door een directe omgang met de oorspronkelijke bronnen, en de muzikale ervaring en gedrevenheid van zijn zangers, maken Ensemble Hermes bij uitstek geschikt voor het doel van dit programma.
Het programma bestaat o.a. uit:delen uit De vijfstemmige Lamentaties, Het eerste Boetepsalm ‘Domine, ne in furore’, delen uit de Lagrime di San Pietro & Prophetiae Sibyllarum alsmede verschillende madrigalen en chansons in kleinere bezettingen.
Zaterdag 19 november 2022 | Amsterdam Waalse kerk 20.15 | ‘Orlando!’ - een muzikaal licht op leven en werk | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
ORLANDO!
Een muzikaal licht op leven en werk van Orlando di Lasso
Concerten:
vrijdag 18 nov. 20.00 Goede Rede Almere kaarten: https://www.goederedeconcerten.nl
Zaterdag 19 nov. 20.15 Waalse Kerk Amsterdam kaarten: https://dewaalsekerk.nl/agenda/22-11/ensemble-hermes/19nov/
Zondag 20 november 15.15 Oude kerk Soest kaarten: contact@hermes.nl
Orlando di Lasso (1532-1594), of Orlandus Lassus, is behalve een van de grootste componisten van de tweede helft van de 16de eeuw zeker ook een van de meest veelzijdige en productieve. Zijn faam heeft hem gemaakt tot een componist die in alle overzicht van de muziek voorkomt. Zijn naam prijkt als een van de weinige componisten van vóór de barok op de erelijsten van componisten in het Concertgebouw in Amsterdam. Toch laat die roem zich niet altijd in klinkende muziek uitbetalen.
Daar wil Ensemble Hermes verandering in aanbrengen met een programma dat eer doet aan de bijzondere muziek en de veelzijdigheid van deze grote musicus uit de Lage Landen.
Na een enerverende jeugd – de jonge Vlaamse Roland werd meerdere keren ontvoerd vanwege zijn prachtige jongesstem – en omzwervingen door Europa, wordt hij als musicus aangesteld aan het hof in München. Aanvankelijk als tenor en later als Maestro di Capella. Door zijn aanwezigheid en kwaliteit groeit dit hof uit tot een van de toonaangevende muzikale centra in Europa, stevig ondersteund door de muziekminnende hertog van Beieren. Op vele plekken wordt zijn muziek gedrukt en uitgegeven. Mede door deze stroom aan publicaties verspreid zijn muziek zich over Europa en daarmede zijn faam. Uit precies deze uitgaven zal Ensemble Hermes tijdens de concerten musiceren.
Lassus werk omvat vele genres, zowel in het religieuze als in het wereldlijke repertoire. Zoals geestige en lieflijke chansons en monumentale dubbelkorige missen. Tevens schijft hij meerdere hoogst originele werken zoals de Prophetiae Sibyllarum, met gedurfde chromatsche experimenten, en de emotioneel geladen Lagrime di San Pietro, geestelijke madrigalen van een hoog dramatisch gehalte. Dit alles zal het ensemble in het concert aan bod laten komen waarbij tussendoor de artistiek leider, tevens dirigent van het ensemble de luisteraar meeneemt langs het leven van Orlando di Lasso.
De expertise van het ensemble, stevig gegrond in oude muziek door een directe omgang met de oorspronkelijke bronnen, en de muzikale ervaring en gedrevenheid van zijn zangers, maken Ensemble Hermes bij uitstek geschikt voor het doel van dit programma.
Het programma bestaat o.a. uit:delen uit De vijfstemmige Lamentaties, Het eerste Boetepsalm ‘Domine, ne in furore’, delen uit de Lagrime di San Pietro & Prophetiae Sibyllarum alsmede verschillende madrigalen en chansons in kleinere bezettingen.
Vrijdag 18 november 2022 | Almere Goede Rede 20.00 | ‘Orlando!’ - een muzikaal licht op leven en werk | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
ORLANDO!
Een muzikaal licht op leven en werk van Orlando di Lasso
Concerten:
vrijdag 18 nov. 20.00 Goede Rede Almere kaarten: https://www.goederedeconcerten.nl
Zaterdag 19 nov. 20.15 Waalse Kerk Amsterdam kaarten: https://dewaalsekerk.nl/agenda/22-11/ensemble-hermes/19nov/
Zondag 20 november 15.15 Oude kerk Soest kaarten: contact@hermes.nl
Orlando di Lasso (1532-1594), of Orlandus Lassus, is behalve een van de grootste componisten van de tweede helft van de 16de eeuw zeker ook een van de meest veelzijdige en productieve. Zijn faam heeft hem gemaakt tot een componist die in alle overzicht van de muziek voorkomt. Zijn naam prijkt als een van de weinige componisten van vóór de barok op de erelijsten van componisten in het Concertgebouw in Amsterdam. Toch laat die roem zich niet altijd in klinkende muziek uitbetalen.
Daar wil Ensemble Hermes verandering in aanbrengen met een programma dat eer doet aan de bijzondere muziek en de veelzijdigheid van deze grote musicus uit de Lage Landen.
Na een enerverende jeugd – de jonge Vlaamse Roland werd meerdere keren ontvoerd vanwege zijn prachtige jongesstem – en omzwervingen door Europa, wordt hij als musicus aangesteld aan het hof in München. Aanvankelijk als tenor en later als Maestro di Capella. Door zijn aanwezigheid en kwaliteit groeit dit hof uit tot een van de toonaangevende muzikale centra in Europa, stevig ondersteund door de muziekminnende hertog van Beieren. Op vele plekken wordt zijn muziek gedrukt en uitgegeven. Mede door deze stroom aan publicaties verspreid zijn muziek zich over Europa en daarmede zijn faam. Uit precies deze uitgaven zal Ensemble Hermes tijdens de concerten musiceren.
Lassus werk omvat vele genres, zowel in het religieuze als in het wereldlijke repertoire. Zoals geestige en lieflijke chansons en monumentale dubbelkorige missen. Tevens schijft hij meerdere hoogst originele werken zoals de Prophetiae Sibyllarum, met gedurfde chromatsche experimenten, en de emotioneel geladen Lagrime di San Pietro, geestelijke madrigalen van een hoog dramatisch gehalte. Dit alles zal het ensemble in het concert aan bod laten komen waarbij tussendoor de artistiek leider, tevens dirigent van het ensemble de luisteraar meeneemt langs het leven van Orlando di Lasso.
De expertise van het ensemble, stevig gegrond in oude muziek door een directe omgang met de oorspronkelijke bronnen, en de muzikale ervaring en gedrevenheid van zijn zangers, maken Ensemble Hermes bij uitstek geschikt voor het doel van dit programma.
Het programma bestaat o.a. uit:delen uit De vijfstemmige Lamentaties, Het eerste Boetepsalm ‘Domine, ne in furore’, delen uit de Lagrime di San Pietro & Prophetiae Sibyllarum alsmede verschillende madrigalen en chansons in kleinere bezettingen.
Zondag 27 maart 2022 | Utrecht Gertrudiskathedraal 16.00 | In deine Hände: Bach, Schütz & Lassus | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Zondag 20 maart 15.15 in de Waalse Kerk Amsterdam
‘In deine Hände’
Actus Tragicus BWV 106– J.S. Bach
Die sieben Worte Jesu am Kreuz – SWV 478 Heinrich Schütz
Lamentationes– Orlando di Lasso
Ensemble Hermeso.l.v. Jeroen Spitteler m.m.v. diverse instrumentale solisten
Te midden van de grote passionen brengt Ensemble Hermes u een aantal intiemere werken geheel passend bij de sfeer van deze tijd. Zoals de aangrijpende vijfstemmige Lamentaties van Orlando di Lasso, een hoogtepunt van de late polyfonie. De Actus Tragicus, het prachtige barokke kleinood van J.S. Bach. Gecombineerd met de maar zelden uitgevoerde “Die sieben Worte Jesu am Kreuz’ van Heinrich Schütz, de meester van de vroege Duitse barok van wie we dit jaar het 450ste sterfjaar herdenken.
Zondag 20 maart 2022 | Amsterdam Waalse Kerk 15.15 | In deine Hände: Bach, Schütz & Lassus | Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Zondag 20 maart 15.15 in de Waalse Kerk Amsterdam
‘In deine Hände’
Actus Tragicus BWV 106– J.S. Bach
Die sieben Worte Jesu am Kreuz – SWV 478 Heinrich Schütz
Lamentationes– Orlando di Lasso
Ensemble Hermeso.l.v. Jeroen Spitteler m.m.v. diverse instrumentale solisten
Te midden van de grote passionen brengt Ensemble Hermes u een aantal intiemere werken geheel passend bij de sfeer van deze tijd. Zoals de aangrijpende vijfstemmige Lamentaties van Orlando di Lasso, een hoogtepunt van de late polyfonie. De Actus Tragicus, het prachtige barokke kleinood van J.S. Bach. Gecombineerd met de maar zelden uitgevoerde “Die sieben Worte Jesu am Kreuz’ van Heinrich Schütz, de meester van de vroege Duitse barok van wie we dit jaar het 450ste sterfjaar herdenken.
Zaterdag 20 november ’21- 20.00 | Almere De Goede Rede | Ensemble Hermes | Josquin 500 jaar - Grootmeester van de Polyfonie
Ensemble Hermes: Josquin 500 jaar – Grootmeester van de polyfonie
Dit jaar, 2021, herdenken we de 500ste sterfdag van Josquin des Prez (ca. 1450-1521). Zijn meesterschap staat al eeuwen hoog aangeschreven en zijn invloed op de ontwikkeling van de polyfonie is doorslaggevend geweest. Zonder overdrijving kan hij de ‘Mozart’ van de polyfonie worden genoemd. Hij doorkuisde, vanuit de Lage Landen, heel europa. Hij werkte aan vele hoven en belangrijke muziekcentra en genoot al tijdens zijn leven een enorme bekendheid. Dat zorgde ervoor dat hij een van de weinige componisten uit de geschiedenis is bij wie het noemen van zijn voornaam volstaat: Josquin.
In dit programma laat Ensemble Hermes de muziek van Josquin in al zijn diversiteit horen. Naast het monumentale en beroemde motet ‘Miserere mei Deus’, zingt het ensemble andere geestelijke werken en delen uit de Missa Pange Lingua. Maar ook diverse chansons en andere wereldlijke muziek staat op het programma, naast werken die getuigen van de erfenis van deze grootmeester.
Programma bestaat o.a. uit:
Miserere mei, Deus (psalm 51), delen uit de Missa Pange Lingua, Inviolata et integra, Nymphes des bois en diverse wereldlijke gezangen
Vrijdag 5 november ’21 - 20.15 | Utrecht Pieterskerk | Ensemble Hermes | Josquin 500 jaar - Grootmeester van de polyfonie
Ensemble Hermes: Josquin 500 jaar – Grootmeester van de polyfonie
Dit jaar, 2021, herdenken we de 500ste sterfdag van Josquin des Prez (ca. 1450-1521). Zijn meesterschap staat al eeuwen hoog aangeschreven en zijn invloed op de ontwikkeling van de polyfonie is doorslaggevend geweest. Zonder overdrijving kan hij de ‘Mozart’ van de polyfonie worden genoemd. Hij doorkuisde, vanuit de Lage Landen, heel europa. Hij werkte aan vele hoven en belangrijke muziekcentra en genoot al tijdens zijn leven een enorme bekendheid. Dat zorgde ervoor dat hij een van de weinige componisten uit de geschiedenis is bij wie het noemen van zijn voornaam volstaat: Josquin.
In dit programma laat Ensemble Hermes de muziek van Josquin in al zijn diversiteit horen. Naast het monumentale en beroemde motet ‘Miserere mei Deus’, zingt het ensemble andere geestelijke werken en delen uit de Missa Pange Lingua. Maar ook diverse chansons en andere wereldlijke muziek staat op het programma, naast werken die getuigen van de erfenis van deze grootmeester.
Programma bestaat o.a. uit:
Miserere mei, Deus (psalm 51), delen uit de Missa Pange Lingua, Inviolata et integra, Nymphes des bois en diverse wereldlijke gezangen
Voor Utrecht via: www.pieterskerkconcerten.nl/concertagenda
Zondag 31 oktober ’21 - 15.15 | Amsterdam Waalse Kerk | Ensemble Hermes | Josquin 500 jaar - Grootmeester van de polyfonie
Ensemble Hermes: Josquin 500 jaar – Grootmeester van de polyfonie
Dit jaar, 2021, herdenken we de 500ste sterfdag van Josquin des Prez (ca. 1450-1521). Zijn meesterschap staat al eeuwen hoog aangeschreven en zijn invloed op de ontwikkeling van de polyfonie is doorslaggevend geweest. Zonder overdrijving kan hij de ‘Mozart’ van de polyfonie worden genoemd. Hij doorkuisde, vanuit de Lage Landen, heel europa. Hij werkte aan vele hoven en belangrijke muziekcentra en genoot al tijdens zijn leven een enorme bekendheid. Dat zorgde ervoor dat hij een van de weinige componisten uit de geschiedenis is bij wie het noemen van zijn voornaam volstaat: Josquin.
In dit programma laat Ensemble Hermes de muziek van Josquin in al zijn diversiteit horen. Naast het monumentale en beroemde motet ‘Miserere mei Deus’, zingt het ensemble andere geestelijke werken en delen uit de Missa Pange Lingua. Maar ook diverse chansons en andere wereldlijke muziek staat op het programma, naast werken die getuigen van de erfenis van deze grootmeester.
Programma bestaat o.a. uit:
Miserere mei, Deus (psalm 51), delen uit de Missa Pange Lingua, Inviolata et integra, Nymphes des bois en diverse wereldlijke gezangen
Voor Amsterdam via: dewaalsekerk.nl/agenda
2 & 3 Juli 2021 | Amsterdam, Waalse Kerk en Utrecht, Pieterskerk | Polyfonie aan de Kalverstraat | Capella Sacelli
Capella Sacelli – ‘Polyfonie aan de Kalverstraat’
Vrijdag 2 juli, Pieterskerk, Utrecht & Zaterdag 3 juli 2021, Waalse kerk, Amsterdam
Wie vanaf de Dam over het Rokin loopt komt gaandeweg een grote eenzame pilaar tegen, op een voetstuk. Deze overgebleven zuil markeert de plek waar ooit de ‘Heilige Stede’ stond, de kapel tussen Rokin en Kalverstraat. Veel van de muziek die u vandaag hoort heeft daar geklonken. Lang voor wat we nu de ‘Gouden Eeuw’ noemen beleefde Amsterdam een bloeitijd, mede door haar faam als bedevaartsoord. Vele pelgrims trokken over de ‘Heilige weg’ (nu een zijstraat van de Kalverstraat) naar deze kapel. De plek waar in 1345 een wonder rond de hostie plaats moest hebben gehad. De kunstminnende Amsterdamse koopman en ‘homo universalis’ Pompeius Occo liet in het begin van de 16de eeuw een prachtige Codex maken bij het beroemde atelier van Petrus Alamire in Vlaanderen. Met daarin vele geestelijke composities en missen voor het gebruik in de ‘Heilige Stede’. Het nieuwe ensemble Capella Sacelli brengt die muziek vandaag weer tot leven, vanuit de originele handschriften en gezongen vanuit de toen gebruikelijke mensuraal notatie.
Een eeuw ouder dan de Codex is het Handschrift Amsterdam. Hierin staan vele geestelijke, middel-Nederlandse liederen die in verband worden gebracht met de beweging van de Moderne Devotie. U hoort vandaag het lied ‘Och nu mag ic wel trueren’ in een arangement van Jeroen Spitteler.
Programma:
Pange Lingua – Loflied op de eucharistie; Hymne uit het gregoriaanse repertoire
Tantum ergo – Anoniem, Occo Codex
Polyfone zetting van de laatste 2 strofen van het Pange Lingua.
Missa pro fidelibus defunctis – A. Divitis ‘pie memorie’ / Antoine de Fevin?; Occo Codex
U hoort de delen:
Introitus:’Requiem aeternam’
Tractus:’Sitivit anima mea’ & ‘Fuerunt michi lacrimae meae’
Communio:’Lux aeterna luceat eis’
‘Och nv mag ic wel trueren’ – Geestelijk lied uit het ‘Handschrift Amsterdam’ / arr. J. Spitteler
Sanctus – Missa Pange Lingua – Josquin des Prez (ca 1450-1521)
Het duet ‘Pleni sunt caeli’ en het trio ‘Benedictus’ zoals die vandaag klinken zijn varianten op de bekende zettingen en worden alleen zo gevonden in de Occo Codex.
Myn herte altijt heeft verlanghen (chanson) – Pierre de la Rue (ca.1450-1518)
Liefdeslied uit het Chansonnier van Margaretha van Oostenrijk (ca. 1532)
Kyrie – Missa ‘Myn herte altijt heeft verlangen’ – Mathieu Cascongne (1ste helft 16de eeuw)
Cibavit eos – Anomien, Occo Codex
Capella Sacelli – Vóór in de Occo Codex, zoals het handschrift nu heet, staan een paar zinnen waarin Pompeius en zijn zoon Sibrand de Codex aan de kapel in bruikleen geven. ‘..usum huius sacelli qui Sacer Locus appellatur’ / ’ter gebruik in deze kapel die de Heilige Stede wordt genoemd’. Met een verwijzing naar deze opdracht is het ensemble Capella Sacelli genoemd.
Het ensemble bestaat uit: Tim Braithwaite (counter), Guido Groenland (tenor), en Bram Trouwborst (bas) en staat onder leiding van Jeroen Spitteler (bariton).
Capella Sacelli is een nieuw initiatief van Stichting Hermes dat al sinds jaren het (amateur) gezelschap Ensemble Hermes mogelijk maakt. Het bestuur bestaat uit: Vroon Pigmans (voorzitter), Annet Snijders (secretaris) en Thieu Römgens (penningmeester).
Oktober 2020 | Duizendjarig Zingen | van Hildegard von Bingen tot David lang
Wat hebben Hildegard von Bingen, middeleeuws componiste en mystica, en Orlando di Lasso, de meester van de late polyfonie, en de hedendaagse Amerikaanse componist David Lang gemeen?
Een ononderbroken traditie van verfijnde stemmen, kunstig samengebracht, verbonden door een oeroud en diepgeworteld verlangen om samen te zingen.
Ook al liggen er eeuwen tussen levens van de componisten, het spel van melodie en ritme dat ze spelen, en de samenklank die daaruit ontstaat, doet een gemeenschappelijke bron vermoeden waaruit ze allen putten.
Als jongste loot aan het programma hoort u de première van het meeste recente werk van artistiek leider, Jeroen Spitteler: Threni, een compositie op basis van de Klaagliederen van Jeremia en in de traditie van de Lamentaties van vele eerdere componisten.
PROGRAMMA
O Virgo splendens – Ell llibre vermell de Monteserrat (14de eeuw)
Caritas abundat – Hildegard von Bingen (1098-1179)
Agnus Dei, Messe de Nôtre Dame – Guillaume de Machault (1300-1377)
I Lie – D. Lang
Virgo gloriosa – Adriaen Willaert (ca.1490-1562)
Threni (première) – Jeroen Spitteler (1970)
O Virgo splendens – Ell llibre vermell
korte pauze (voor de zangers)
Lectio septima, ex propheta Hiob – Orlando di Lasso (ca.1532-1594)
Oh Graveyard – David Lang (1957)
Mariam Matrem – Ell llibre vermell
Agnus Dei, Messe de Nôtre Dame – Guillaume de Machault (1300-1377)
Ave Generosa – Hildegard von Bingen/ arr. J. Spitteler
Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Duizendjarig zingen
Vrijdag 2 oktober 20.15 uur | Utrecht Pieterskerk
Zondag 4 oktober 15.15 uur | Amsterdam Waalse Kerk
zondag 29 november 2020 | Dorpskerk Rheden – afgelast
Wat hebben Hildegard von Bingen, middeleeuws componiste en mystica, en Orlando di Lasso, de meester van de late polyfonie, en de hedendaagse Amerikaanse componist David Lang gemeen?
Een ononderbroken traditie van verfijnde stemmen, kunstig samengebracht, verbonden door een oeroud en diepgeworteld verlangen om samen te zingen.
Ook al liggen er eeuwen tussen levens van de componisten, het spel van melodie en ritme dat ze spelen, en de samenklank die daaruit ontstaat, doet een gemeenschappelijke bron vermoeden waaruit ze allen putten.
Als jongste loot aan het programma hoort u de première van het meeste recente werk van artistiek leider, Jeroen Spitteler: Threni, een compositie op basis van de Klaagliederen van Jeremia en in de traditie van de Lamentaties van vele eerdere componisten.
De zangers van Ensemble Hermes laten het u horen, aangepast aan de eisen die deze tijd ons oplegt, in eenstemmige zang en polyfonie
Zaterdag 18 januari 2020 | Janskerk Gouda | Kathedrale Klanken
Kathedrale Klanken
Concert van ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
18 januari 2020 om 16.00 uur, Janskerk Gouda
Toelichting op het programma
Ensemble Hermes neemt u mee naar de Sint Jan in ’s-Hertogenbosch en naar de muziek die daar in de eeuwen heeft geklonken. Van de onbekende meester Gheerkin de Hondt worden delen uit de mis ‘In Te Domine speravi’ gezongen. Een mis die na een 450 jaar lang zwijgen dit jaar weer tot klinken wordt gebracht. Maar ook zingt het ensemble andere polyfonie uit Den Bosch die bewaard worden in de prachtige Bossche Koorboeken.
Het ensemble wil ook de doorwerking van de aloude polyfonie laten horen. Zoals in de werken die Maurice Pirenne, jarenlang dirigent en organist in de Sint Jan, schreef in de oude stijl van de 16de eeuw. Maar ook in werk van componisten die weer teruggrijpen op de polyfonie en hun stijl daardoor grondig laten beïnvloeden, zoals David lang en Arvo Pärt.
Zaterdag 30 november 2019 | De Goede Reden Almere Haven | Kathedrale Klanken
Kathedrale Klanken | Polyfonie rondom de standaard
Concert van ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
Aanvang 20.15 uur | Om 19.30 uur inleiding door Jeroen Spitteler
Goede Rede Concerten
Kerkgracht 60
1354 AM Almere Haven
Toelichting op het programma
Ensemble Hermes neemt u mee naar de Sint Jan in ’s-Hertogenbosch en naar de muziek die daar in de eeuwen heeft geklonken. Van de onbekende meester Gheerkin de Hondt worden delen uit de mis ‘In Te Domine speravi’ gezongen. Een mis die na een 450 jaar lang zwijgen dit jaar weer tot klinken wordt gebracht. Maar ook zingt het ensemble andere polyfonie uit Den Bosch die bewaard worden in de prachtige Bossche Koorboeken.
Het ensemble wil ook de doorwerking van de aloude polyfonie laten horen. Zoals in de werken die Maurice Pirenne, jarenlang dirigent en organist in de Sint Jan, schreef in de oude stijl van de 16de eeuw. Maar ook in werk van componisten die weer teruggrijpen op de polyfonie en hun stijl daardoor grondig laten beïnvloeden, zoals David lang en Arvo Pärt.
voorjaar 2019 - Kathedrale Klanken
Kathedrale Klanken
muziek van Maurice Pirenne en de Bossche Koorboeken
7 april 2019, Gertrudiskathedraal, Utrecht (concertserie)
11 mei 2019, Waalse Kerk, Amsterdam (serie Couleur Vocale)
30 juni 2019, ’s-Hertogenbosch, Kathedraal van Sint Jan
(eigen concert Stichting Maurice Pirenne en presentatie CD)
De Concertzender maakte een opname van ons concert.
Programma
- Maurice Pirenne (1928-2008): ‘Ingrediente Domino’ (1953)
- Maurice Pirenne, Motetten uit Rome (1956): ‘Caligaverunt oculi mei’, ‘Ecce quomodo moritur’, ‘Germinavit radix Jesse’; ‘Copiosa redemptio’ (1997; In memoriam Jos van den Oort ); ‘Ego flos campi’ (2001)
- Gheerkin de Hondt (?1520-?1547): Missa ‘In Te Domine speravi’
- Clemens non papa (ca.1510-ca.1547): ‘Ego flos campi’
- Jean Mouton (ca 1459-ca 1522): ‘Salve nos Domine’
- Anoniem – ‘s-Hertogenbosch: ‘Sub tuum praesidium’
Het project ‘Kathedrale Klanken’ is de oogst van het succes dat het ensemble gehad heeft in de afgelopen jaren. Het bundelt de vele contacten en samenwerkingen die zijn ontstaan met organisaties en concertseries.
Samenbindend element in dit programma is de Kathedraal van Sint Jan te ’s-Hertogenbosch en de muziek die daar in de eeuwen heeft geklonken. Naast de werken van Maurice Pirenne, componist, organist, pedagoog en jarenlang Rector Cantus van de Kathedraal, hebben we voor dit project composities gekozen uit de beroemde koorboeken van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Deze koorboeken bevatten composities geschreven en verzameld in opdracht van de broederschap voor liturgisch gebruik in de eigen kapel in de Sint Jan.
Veel van wat deze bijzondere collectie koorboeken bevat is reeds uitgegeven en opgenomen. Niet alles echter, zoals het werk van de relatief onbekende zangmeester en componist Gheerkin de Hondt. Jarenlang was hij zangmeester van de eigen zangersgroep van de broederschap in Den Bosch. Verder werkte hij voor de Nieuwe kerk in Delft en de Sintjacobskerk te Brugge. Zijn werk doet zeker niet onder voor dat andere meesters uit die tijd maar is tot nu toe minder voor het voetlicht gebracht. Hij wordt gerekend tot de ‘kleine’ grootmeesters.
De mis ‘In te Domine speravi’, niet eerder uitgegeven en opgenomen, zal een belangrijk onderdeel vormen van de concerten en de CD. Een eigentijdse première derhalve. Daarnaast voeren we een drietal motetten uit. Twee onbekende parels uit de koorboeken en het beroemde motet ‘Ego flos campi’ van Clemens non Papa, naar alle waarschijnlijkheid speciaal gecomponeerd voor de broederschap.
najaar 2018 - Gouden Eeuw
Muziek uit de Gouden Eeuw van de koormuziek
Zondag 11 november 2018, Remonstrantse Kerk, Waddinxveen
Programma
- Josquin des Prez (1452-1521): Tu solus qui facis mirabilia (motet)
“…U alleen bent onze toevlucht, U alleen onze toeverlaat…” - Pierre de la Rue (ca.1450-1518): Myn hert altijt heeft verlanghen (chanson)
“…naer u die alder liefste mijn. U liefde heeft my ontvanghen, u eyghen willick zijn.” - Gheerkin de Hondt (?1520-?1547), Credo uit de Missa ‘In Te Domine speravi’:
Patrem omnipotentem, Et incarnatus est, Crucifixus, Et in Spiritum Dominum - Clemens non papa (ca.1510-ca.1547): ‘Ego flos campi’ – Mariamotet
“..gelijk een lelie temidden van de doornen, zo is mijn vriendin..” - Josquin des Prez: Mile regretz (chanson)
‘Duizend maal spijt dat ik u moet verlaten..” - Josquin des Prez: Douleur me bat (chanson)
“Verdriet staat mijn hart aan stukken en droefheid drijft me tot waanzin…” - Jean Mouton (ca 1459-ca 1522): Salve nos Domine (motet)
“Bewaar ons Heer, en waak over ons terwijl wij slapen..” - Jean Mouton: Nesciens Mater (Mariamotet)
“Zonder man te kennen heeft de moeder en maagd zonder pijnen de redder der eeuwen gebaard.” - Gheerkin de Hondt: Agnus Dei uit de Missa ‘In Te Domine speravi’
- Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621): Du fond de me pensée (psalm 130)
“Uit de diepte roep ik tot U, Heer, Heer hoor mijn stem.” - Josquin: Gaude virgo (Mariamotet)
“Verheug u, Maagd, Moeder van Christus, gij die hebt ontvangen via het oor, door Gabriëls boodschap.”
Ensemble Hermes laat vandaag de Renaissance herleven. Het ensemble voert muziek uit van befaamde componisten uit de zestiende eeuw zoals Josquin des Prez, Clemens non Papa en Jean Mouton. Tevens hoort u met twee delen uit de mis ‘In Te Domine sparavi’ van Gheerkin de Hondt, een ‘première’. Dat wil zeggen, sinds de 16de eeuw. De mis is afkomstig van de bijzondere koorboeken die bewaard worden in de omgeving van de Kathedraal van Den Bosch. Vandaag zal, na bijna 500 jaar, deze muziek weer ten gehore worden gebracht.
Als een van de weinige ensembles in Nederland zingt Hermes in een opstelling zoals die in de Renaissance gebruikelijk was maar daarna verdween. Dat maakt dit concert hoorbaar én zichtbaar tot een intense belevenis.
De vijftiende en zestiende eeuw vormden de Gouden Eeuw van de koormuziek. De polyfone of meerstemmige zangkunst vierde zijn hoogtijdagen in kathedralen, kerken en paleizen. Bisschoppen en vorsten vochten bij wijze van spreken om de gunsten van componisten als Josquin des Prez, Pierre de la Rue of Clemens non Papa. Geen wonder, deze toonkunstenaars haalden de maximale zeggingskracht uit de menselijke zangstem en gaven luisteraars het idee dat hun muziek rechtstreeks uit de hemel kwam. Het programma omvat echter niet alleen kerkelijke muziek maar ook wereldlijke muziek, zoals chansons van Josquin des Prez en Pierre de la Rue.
In Ensemble Hermes is staan muzikaliteit en een bijzondere manier van musiceren centraal. Net als in de Renaissance zingen de vocalisten vanuit grote koorboeken op manshoge muziekstandaards. Elke zanger ziet en leest alleen zijn eigen partij en niet die van de anderen. Dat betekent dat de zangers niet alleen perfect moeten kunnen zingen, maar ook zeer goed moet kunnen luisteren. Ook de communicatie met de luisteraar is veel directer omdat er geen dirigent ‘in de weg’ staat. Het resultaat is een intense luisterervaring. De zangers van Hermes voegen op die manier een extra dimensie toe aan de muziek die voor velen synoniem is met zuiverheid en pure schoonheid.
voorjaar 2018 - Les extremes se touchent
Les extremes se touchent
muziek van Josquin, Byrd, Pärt en David Lang
27 mei 2018, Waalse kerk, Amsterdam
23 juni 2018, Sint-Janskerk, Gouda
24 juni 2018, De Open Hof, Soest
Tijdens deze concerten zal ook de nieuwe koorstandaard worden gepresenteerd, die wij met steun van het Prins Bernard Cultuurfonds Noord-Holland en vele particulieren kunnen aanschaffen. Het concert in Amsterdam maakt deel uit van de korenserie ‘Couleur Vocale’ van de Waalse Kerk.
Programma
- William Byrd (1539-1632): Delen uit de mis voor 4 stemmen (1592)
- Josquin des Prez (1452-1521): Tu solus qui facis mirabilia (motet); Douleur me bats (chanson/rondeau); Nymphes des bois; ‘klaagzang op de dood van Johannes Ockeghem’
- Johannes Ockeghem: D’ung aultre amer (chanson)
- David Lang (*1957): For love is strong
- Arvo Pärt (*1938): I am the true vine
- Ivan Moody (*1964): Canticum canticorum I; Surge propera, amica mea; Descendi in hortum meum; Ego delecto meo
In dit programma worden vele tegenstellingen met elkaar verbonden. Oude en hedendaagse muziek. Devotie en vervolging. Liefde en dood. Het levert een spannend concert op met veel afwisseling en nieuwe invalshoeken.
Ensemble Hermes richt zich doorgaans op muziek uit de 16de en begin 17de eeuw. Daarbij zingen we bij voorkeur uit de oude drukken of handschriften en vanuit de oorspronkelijke notatie (mensuraal notatie). Maar we zijn zeker niet eenkennig in wat we willen uitvoeren. Sterker nog, we zijn op zoek naar hoe de polyfonie doorwerkt in later eeuwen en in het nu.
Vanaf het herontdekken van de ‘oude muziek’ in de 19de eeuw heeft de aloude polyfonie vele componisten weer opnieuw geïnspireerd, hun stijl verdiept en ze soms op een ander spoor gezet. Een bekend voorbeeld is Arvo Pärt. Maar ook de Amerikaanse componist David Lang noemt bijv. Josquin als een bron van inspiratie.
In dit programma willen we de muziek van Josquin. Ockeghem en Byrd laten contrasteren met die van David lang, Ivan Moody en Arvo Pärt. Waar zijn er overeenkomsten en wat doet ene muziek met de andere? Dat willen we doen zonder te afwijken van ‘onze’ muziekpraktijk waarin we zonder dirigent in de moderne zin van het woord opereren en zingen vanaf een gezamenlijke standaard. We gaan daarvoor zelfs het experiment aan. De muziek van Lang, Pärt en Moody willen we daarbij zo bewerken dat het daadwerkelijk mogelijk wordt het vanaf de koorstandaard te zingen. We transponeren de hedendaagse muziekpraktijk daarbij bij wijze van spreken naar die van de 16de eeuw.
De rustpunten in het programma worden gevormd door delen van de mis van Byrd. Een mis die een gespleten leven weerspiegelt. De mis heeft geen eigen naam, werd in het geheim gedrukt, zonder voorwoord, datum of de naam van de uitgever of componist. In het fel antikatholieke Engeland van Koningin Elisabeth was het in het bezit zijn van een ‘Roomse’ mis een hachelijke zaak. Byrd, die veel muziek leverde voor de (protestantse) Anglicaanse kerk en in hoog aanzien stond, bekeerde zich echter in de loop van zijn leven tot het katholicisme. Een leven in zowel openbaarheid en als in het verborgene was het gevolg. Naast zijn componeren voor de officiële kerk schreef hij deze en andere missen en motetten voor het gebruik in schuilkerken en -kapellen. Heden ten dage wordt de mis veel gezongen in Anglicaanse kerken en vormt het een van de hoogtepunten van haar vocale traditie.
Los van de tekst van de misdelen loopt er door de teksten van zowel de oude en hedendaagse werken een motief dat ze op een ander niveau weer samenbrengt. Zowel Moody als Lang putten uit het Bijbelboek van de liefde: het Hooglied. Pärt koos voor de bekende passage uit het Johannesevangelie over de ware wijnstok. Met daarin de oproep van Jezus om elkaar lief te hebben. En: “Er is geen groter liefde dan je leven te geven voor je vrienden”.
Ook door de werken van Ockeghem en Josquin loopt deze lijn. In het toen ter tijd geliefde Rondeau ( chanson) “D’ung aultre amer” van Ockeghem belooft de minnaar zijn eeuwige trouw. Josquin citeert dit rondeau letterlijk(!) in zijn motet over de liefde van God, “Tu solus qui facis mirabilia’. Dezelfde Josquin treurt in het prachtige ‘Nymphes des bois’ over het heengaan van deze door hem geliefde en bewonderde componist.
najaar 2017 - Doppio Orfeo
Doppio Orfeo
Sweelinck en Monteverdi
Project voor vocaal ensemble, basso continuo, orgel en strijkbas.
De Concertzender maakte een opname van ons concert.
14 oktober 2017, Sint-Janskerk, Gouda
27 oktober 2017, Pieterskerk, Utrecht
29 oktober 2017, Waalse kerk, Amsterdam
In het Monteverdi-jaar 2017 brengt Ensemble Hermes muziek van deze befaamde Mantovaan en zijn Amsterdamse generatiegenoot Jan Pieterszoon Sweelinck. Beiden tijdgenoten en muzikale genieën. Maar geografisch ver uit elkaar. Beiden kinderen van eenzelfde Europese muziekcultuur op zoek naar een nieuwe stijl en smaak. De overgang van de polyfone traditie naar de nieuwe stijl van wat later de barok zal heten is precies wat Ensemble Hermes graag opzoekt en waar het een nieuw licht op wil werpen.
Programma:
Werken van Jan Pieterszoon Sweelinck (1562 – 1621):
- Psaume 33, Reveillez vous chacun fidele
- Beati pauperum spiritu (uit Cantiones)
- Face donques (chanson)
- Bouche de coral (chanson)
- Lascia fili mia cara (rime)
- Chi vuol veder (madrigaal)
Werken van Claudio Monteverdi (1567-1643):
- Adoramus Te, Christe
- Domine, ne in furore
- Luci serene e chiare
- Ah dolente partita
- Dolcissomo uscignolo
- Lamento dello ninfa
Voor dit project werden de acht zangers van het ensemble aangevuld met basso continuo, orgel en strijkbas. De zangers musiceren als solisten in wisselende samenstellingen, met en zonder basso continuo begeleiding. Zoals Ensemble Hermes gewoon is musiceren we waar mogelijk uit de oorspronkelijke bronnen: zowel handschriften als eerste drukken.
Het programma is een mengeling van zowel geestelijk als wereldlijk repertoire. Het programma is daarmee een afwisselend geheel. Het is een van de doelstellingen van Ensemble Hermes op zoek te gaan naar wat de muziek van de 16de eeuw -de oude polyfone stijl- en die van na 1600 bindt. In dit programma gaan we op zoek naar die verschillen en de overeenkomsten door de ervaring die we opgedaan hebben met polyfonie uit de mensuraal notatie toe te passen op latere composities.
De aandacht die gegeven wordt aan de wereldlijke werken in dit program biedt de gelegenheid vooral van Sweelinck repertoire te laten horen dat maar zeer zelden te horen is: zijn chansons, madrigalen en kleinere werken op Italiaanse teksten, de zogenaamde rimen.
voorjaar 2017 - Vlaanderen verovert Rome
Vlaanderen verovert Rome
Josquin & Willaert
10 juni 2017, Engelse kerk, Amsterdam
11 jnui 2017, Willibrordkerk, Utrecht
Twee concerten rond de componisten Josquin & Willaert.
Werken van deze beide componisten uit de vroege 16e eeuw.
In dit project werd voor het eerst een groep instrumentalisten betrokken: vier strijkers en twee houtblazers. Evenals de zangers, speelden zij vanuit de mensuraal notatie. Ze verdubbelden zangstemmen in het ensemble of traden zelfstandig op als ‘zangstem’. Daarnaast voerden ze een werk instrumentaal uit, een Ricercar van Willaert.
Programma:
- Josquin des Prez (ca.1450-1521): Tu solus qui facis mirabilia
- Josquin: Miserere mei, Deus
- Adriaen Willaert (ca.1490-1562): Verbum bonum et suave
- Nicolaes Gombert (ca 1495-1560): Je prend congie de mes amours
- Josquin: Faulte d’argent
- Willaert: Faulte d’argent
- Willaert: Ricercar I (instrumentaal)
- Willaert: Lauda Jerusalem
De bekende 16de eeuwse muziektheoreticus Gioseffo Zalino vertelt ons een interessante anekdote over zijn leermeester Adriaen Willaert. Het zesstemmige motet ‘Verbum bonum’ toegeschreven aan Josquin wordt in Rome door de zangers aan het pauselijke hof zeer regelmatig uitgevoerd en gezongen bij zowat alle Mariafeestdagen. Wanneer Willaert vanuit Vlaanderen naar Rome trekt en bij een uitvoering aanwezig is, ontdekt hij de foutieve toeschrijving en maakt zich bekend als de eigenlijke componist. De zangers reageren erop met de weigering het motet verder nog te zingen.
Behalve dat het een inkijkje in de zangerswereld geeft, onderschrijft het verhaal de faam van Josquin en het meesterschap van Willaert. Maar het maakt ook duidelijk dat auteurschap van muziek uit de vroege 16de eeuw, zeker naar de huidige maatstaven, hoogst onzeker was. Het levert ook nu nog veel voer op voor speculatie. Van ‘Verbum bonum’ staat inderdaad vast dat het van Willaert is, ook op grond van bronnenonderzoek. Het is in dit programma opgenomen.
Daarnaast was het geheel niet ongebruikelijk werk van anderen te citeren of te verwerken in eigen composities. Mede om die reden is ‘Je prends congie’ opgenomen in het programma, een werk dat in vele gedaanten en met verschillende teksten zowel aan Josquin als aan Gombert wordt toegeschreven.
Josquin en Willaert zijn twee componisten die twee opeenvolgende generaties domineerden. Beide uit de Lage Landen en werkzaam in vooral Italië. En -hoewel dat vooral bij Josquin algemeen onderkend wordt- beide van grote invloed op latere generaties zangers en componisten.
Van Josquin staan twee van zijn grootste motetten op het program: het vier stemming motet ‘Tu solus’ en het nog monumentalere ‘Miserere mei, Deus’. Van een Chanson ‘Faulte d’argent’ horen we zowel de originele versie van Josquin als de met een stem extra uitgebreide versie van Willaert. Meer nog dan Josquin was Willaert een theoreticus en leraar van vele na hem invloedrijke componisten. Daarnaast bevorderde hij de ontwikkeling van instrumentale muziek en geldt hij als de bedenker van de zogenaamde dubbelkorigheid, de ‘cori spezzati’: twee in de ruimte gescheiden zangersgroepen die samen een doorgecomponeerd werk ten gehore brengen. Als voorbeeld van deze dubbelkorigheid voeren we het motet ‘Lauda Jersusalem’ uit.
najaar 2016 - Josquin & Pirenne
Josquin & Pirenne
24 september 2016, Engelse kerk, Amsterdam
1 oktober 2016, Sint-Janskerk, Gouda
15 oktober 2016, Remonstrantse kerk, Waddinxveen
Programma:
- Josquin des Prez (ca.1450-1521): Gaude Virgo
- Clemens non Papa (ca.1510-1556): Ego flos campi
- Maurice Pirenne (1928-2008): Ego flos campi (2001 – voor Cappella Pratensis); Domine Deus (1956-1960); Germinavit radix Jesse (1956) – première; Caligaverunt oculi mei (1956) – première; Ecce quomodo (1956) – première
- Uit de koorboeken van de Illustre Vrouwe Broederschap, Jheronimus Vinders (?1525/1526?): Kyrie en Agnus Dei uit de Missa Stabat Mater
- Adriaen Willaert (1490-1562): Sanctus en Benedictus uit de Missa Gaude Barbara
- Jean Mouton (ca. 1459-1522): Nesciens Mater
Ensemble Hermes heeft in het najaar van 2016 een project uitgevoerd met een programma van Josquin & Pirenne. Het is voor de tweede keer in haar korte bestaan dat het ensemble werd uitgenodigd door een andere partij om samen te werken, in dit geval de Stichting Maurice Pirenne in Den Bosch. Zij hebben uitgenodigd na te denken over een combinatie van zestiende eeuwse polyfonie en het werk van de Nederlandse componist Maurice Pirenne (1928-2008). Het volledige programma is in z’n geheel weergegeven onderaan deze tekst. Maurice Pirenne was van 1965 tot 1991 muzikaal verantwoordelijke rector cantus van de Sint Jans kathedraal te Den Bosch.
Pirenne was naast priester eveneens organist, componist en docent aan het conservatorium van Tilburg en dirigent van het kathedrale koor van de Sint Jan in Den Bosch. Pirenne was zich als geen ander bewust van de rijkdom die in Den Bosch aanwezig was in de vorm van de zes prachtige 16de eeuwse koorboeken van de Illustre Vrouwe Broederschap. Hij transcribeerde zelf meerdere werken van deze bijzondere collectie voor het kathedrale koor en dirigeerde ze zelf jarenlang. Vele technieken die in deze periode werden uitgewerkt vonden op geheel nieuwe en originele wijze een creatieve uitwerking in zijn composities.
Dat Pirenne zich daarvoor grondig voorbereidde mag blijken uit de composities die hij maakte tijdens zijn studie in Rome in streng contrapuntische stijl. Deze zijn in zijn archief bewaard gebleven. Blijkens meerdere berichten daarover hechtte hij ook later nog grote waarde aan deze werken, mede met het oog op mogelijke uitvoering ervan.
Tijdens zijn leven is het daarvan helaas niet meer gekomen. De muziek die Pirenne zelf ook veel en graag uitvoerde was de muziek van Josquin.
De bijzondere collectie handschriften met polyfonie binnen de muren van de stad Den Bosch en het werk van Josquin vormen het uitgangspunt van de genoemde concerten van Ensemble Hermes.
Op het programma staan meerdere werken die Pirenne transcribeerde en uitvoerde in de Kathedraal, zoals delen uit de Missa Gaude Barbara van Adriaen Willaert, het motet ‘Gaude Virgo’ van Josquin en de monumentale 8 stemmige dubbelcanon ‘Nesciens Mater’ van Jean Mouton. Daarnaast zal Ensemble Hermes een aantal werken in première brengen uit de periode dat Pirenne in Rome zijn studie voltooide en daarmee een oude wens van de componist zelf in vervulling laten gaan. Tevens zal na jaren weer het werk ‘Ego flos campi’ klinken dat Pirenne in de jaren 80 schreef voor Cappella Pratensis, het enige volledig professionele ensemble dat evenals Ensemble Hermes de polyfonie altijd uit de oorspronkelijke notatie uitvoert.
najaar 2015 - Polyfone muziek uit de vijftiende en zestiende eeuw
Polyfone muziek uit de vijftiende en zestiende eeuw
18 oktober 2015, Willibrorduskerk, Utrecht
29 november 2015, Dorpskerk, Rheden
Hermes laat grootmeesters van de polyfonie stralen
Ensemble Hermes laat op zondag 18 oktober in de neogotische Sint Willibrordkerk de Renaissance herleven. Het koorgezelschap voert dan muziek uit van de beroemdste componisten uit de vijftiende en zestiende eeuw: Josquin des Prez, Clemens non Papa, Adriaen Willaert e.a. Als bijna enig koor in Nederland zingt het ensemble in een opstelling zoals die in de Renaissance gebruikelijk was maar daarna verdween. Dat maakt dit concert hoorbaar én zichtbaar tot een intense belevenis.
De vijftiende en zestiende eeuw vormden de Gouden Eeuw van de koormuziek. De polyfone of meerstemmige zangkunst vierde zijn hoogtijdagen in kathedralen, kerken en paleizen. Bisschoppen en vorsten vochten bij wijze van spreken om de gunsten van componisten als Josquin des Prez, Pierre de la Rue of Clemens non Papa. Geen wonder, deze toonkunstenaars haalden de maximale zeggingskracht uit de menselijke zangstem en gaven luisteraars het idee dat hun muziek rechtstreeks uit de hemel kwam. Het programma omvat niet alleen kerkelijke muziek maar ook chansons uit het Album van Margaretha van Oostenrijk en wereldlijke muziek van Josquin des Prez.
Intense luisterervaring
Het projectkoor Hermes is in korte tijd uitgegroeid tot een gezelschap dat wordt geroemd om zijn muzikaliteit en bijzondere manier van musiceren. Net als in de Renaissance zingen de vocalisten vanuit grote koorboeken op manshoge muziekstandaards. Elke zanger ziet en leest alleen zijn eigen partij en niet die van de anderen. Dat betekent dat de zangers niet alleen perfect moeten kunnen zingen, maar ook supergoed moet kunnen luisteren. Ook de communicatie met de luisteraar is veel directer omdat er geen dirigent ‘in de weg’ staat. Het resultaat is een intense luisterervaring. De zangers van Hermes voegen op die manier een extra dimensie toe aan de muziek die voor velen synoniem is met zuiverheid en pure schoonheid.
Ankers van rust
Een bewijs van de tijdloze zeggingskracht van de muziek van Josquin des Prez, Willaert en tijdgenoten is dat hedendaagse componisten als bijvoorbeeld Arvo Pärt en Rautavaara juist op deze muziek teruggrepen voor hun koorwerken. Stralende muziek die de luisteraar optilt, meevoert naar rustgevende oorden en de waan van de dag verdrijft. Ankers van rust in woelige tijden.
Ensemble Hermes: Polyfone muziek uit de vijftiende en zestiende eeuw:
Koormuziek van Josquin des Prez, Pierre de la Rue, Adriaen Willaert, aangevuld met gregoriaanse gezangen en anonieme muziek uit o.a. de Occo Codex.
voorjaar 2014 - Van melodie naar polyfonie
Van melodie naar polyfonie
Josquin & Hildegard
24 mei 2014, Oosterkerk, Hoorn
7 juni 2014, Engelse kerk, Amsterdam
Programma:
- Hildegard von Bingen (1098-1179): Cum processit factura digiti Dei
- Hildegard: O Ignee spiritus
- Gregoriaans repertoire: Vultum tuum deprecabuntur
- Hildegard: Alleluia, O virga mediatrix
- Josquin des Prez (ca.1450-1521): Inviolata
- Jean Mouton (1459-1522): Nesciens mater
- Josquin: Memor esto verbi tui
Hildegard van Bingen, bijgenaamd “de Sibille van de Rijn”, was abdis van een benedictijns klooster in Hildesheim en gold in haar tijd al als een fenomeen. Zij was onder meer actief op het gebied van wetenschap, theologie, filosofie, mystiek, poëzie, plantkunde en linguïstiek. En zij is de eerste componiste uit de geschiedenis van de klassieke muziek die bij naam bekend is.
Ze componeerde voor de liturgie, gezongen door de nonnen van haar eigen klooster maar was zeker ook daarbuiten bekend. Haar muziek staat in de traditie van het gregoriaans maar neemt daarbinnen ook een heel eigen plaats in.
De gezangen onderscheiden zich allereerst doordat Hildegard vaak haar eigen teksten gebruikt, vaak ingegeven door visioenen. Verder maakte ze gebruik van de eigenheid van de vrouwelijke stem en laat die zowel in de hoogte als in de laagte klinken. (Mannen blijven bij het gregoriaans in hun borststem zingen en zingen dus in een kleinere stemomvang.) De gezangen zijn zeer bewegelijk van aard en kennen een eigenzinnig gebruik van motieven en een soort van ‘melodisch rijm’. Sinds enige tijd staat Hildegard, vooral vanwege haar composities, weer volop in de belangstelling. In 2012 werd ze door paus Benedictus XVI heilig verklaard en tot kerklerares verheven.
Ongeveer vier eeuwen later was Josquin des Prez ongetwijfeld de beroemdste componist van zijn generatie en van die die daarop volgden. Als jonge Vlaamse musicus – zanger én componist, zoals toen vaak gebruikelijk – vertrekt hij naar Italië om aan de hoven van de aristocratie en die van de paus te werken. Kenmerkend voor zijn muziek zijn de grote doorzichtigheid en de hechte structuur waarbij de muziek nauw aansluit bij de tekst. Hij gold ook als eigenzinnig. Bekend is dat zijn opdrachtgevers erover klaagden dat hij alleen componeerde als hij er zelf zin in had.
Tussen de muziek van Josquin en die van Hildegard liggen eeuwen. Voor de componisten van de renaissance zal Hildegard nog slechts een vage herinnering geweest zijn. In de eeuwen die beide muzikale genieën scheidt gebeurt er echter in de westerse muziek iets tot dan toe ongehoords. Vanuit de enkele melodie ontwikkelt zich een veelheid van melodieën die tegelijk kunnen samenklinken: de polyfonie. Het klinkt misschien eenvoudig maar niets is minder waar. Van generatie op generatie wordt er geëxperimenteerd en geschaafd tot er een bijna perfecte, maar ook zeer gecompliceerde methode is ontwikkeld waarmee alle stemmen hun eigen melodie behouden én kunnen samenklinken. Josquin is van deze stijl de belangrijkste componist.
In het motet van Jean Mouton, een tijdgenoot van Josquin aan het Franse hof, dat wij eveneens ten gehore brengen, klinken 8 stemmen samen in een vierstemmige dubbelcanon. Een prachtig klankveld ontstaat waarin de individuele stemmen echter steeds moeilijker zijn te onderscheiden. Het steeds verder uitbreiden van het aantal stemmen en de complexheid zal in de generaties na Josquin steeds populairder worden. Een ontwikkeling die uiteindelijk ook het einde in zal luiden van de polyfonie als ideale stijl.
In dit concert komen twee ver van elkaar verwijderde stemmen tot klinken. Een belangrijk element bindt de muziek van beide samen: of ze nu eenstemmig klinkt of in een polyfone zetting, de melodie is wat de oude muziek haar vanzelfsprekende schoonheid geeft en wat bepalend voor de muzikale opbouw en spanning.
Nog één aspect delen de beide componisten die in dit programma centraal staan. En dat zegt, na al die eeuwen, eigenlijk genoeg. Josquin is tot nu toe de enige klassieke bij wie het noemen van de voornaam al genoeg is. Het lijkt er steeds meer op dat Hildegard de tweede is die deze eer te beurt gaat vallen.
js
Zangers in dit project:
superii: Simone Boland, Willemijn de Graaff, Aukje Vergeest
contralti: Liesbeth ten Cate, Karen Engels, Meike Hylkema
tenori: Sam van Nierop, Gerard van Vuuren
bassi: Martijn de Graaf Bierbrouwer, Jeroen Spitteler
winter 2013 - Nederlandse meesters van de polyfonie en hun inspiratie
Nederlandse meesters van de polyfonie en hun inspiratie
18 januari 2013, Pieterskerk, Utrecht
20 januari 2013, Engelse Kerk, Amsterdam
9 juni 2013, Festival Oude Muziek Nu, Oosterkerk, Hoorn
Tijdens het ‘Festival Hoorn Oude Muziek nu’ hernam Ensemble Hermes haar succesvolle project van januari dit jaar. Een afwisselend programma met delen uit verschillende missen van de grote meesters van de 16de eeuw uit de Lage Landen: Josquin Desprez en Pierre de la Rue. Maar ook van kleinere, minder gehoorde meesters uit hun tijd. U hoort tevens wat hen inspireerde tot die missen: bijv. het lied “Mijnliefkens bryn ooghen’ of het introïtus voor Maria Geboorte. Altijd zingt het ensemble vanuit de oorspronkelijke notatie en op de aloude manier: staand rondom een manshoge muziekstandaard, uit één koorboek. Een wijze van musiceren die de polyfonie volledig tot haar recht laat komen.
- Mijn hert altijt heeft verlanghen | Pierre de la Rue (ca.1460-1518) | bron: Album de Margarite d’Autriche
- Kyrie uit Missa | ‘Mijn hert altijd heeft Verlanghen’ | Anonymus / Mathieu Gascongne (16de eeuw) | bron: Occo Codex
- Antifoon | ‘Cum iocunditate nativitatem Mariae’ | gregoriaans repertoire
- Gloria uit Missa cum Iocunditate| Pierre de la Rue | bron: Illustre Vrouwe Broederschap
- Pange lingua | gregoriaans repertoire
- Sanctus uit ‘Missa pange Lingua’ | Josquin des Prez (ca.1440-1521) | bron: Occo codex
- Petite camusette | Josquin des Prez (ca.1440-1521)
- Kyrie uit Missa Incessament | Pierre de la Rue | bron: Illustre Vrouwe Broederschap
- Mijn liefkens bryn ooghen | Tielman Susato (ca.1510-1570) | bron: ‘Ierst musyck boexken’
- Agnus Dei uit Missa | ‘Mijn liefkens bruijn ooghen’ | Anon. / Jheronimus Vinders(1624/25?) | bron: Illustre Vrouwe Broederschap
voorjaar 2012 - Vijf stemmen op weg van de late Renaissance naar de vroege Barok
Vijf stemmen op weg van de late Renaissance naar de vroege Barok
Een concert voor een vocaal kwintet
23 en 27 mei 2012
Muziek uit de overgangstijd tussen renaissance en barok. Sweelinck, van wie we in 2012 het 450ste geboortejaar herdenken,staat hierin centraal. Van hem voeren we een aantal psalmen uit en het Te Deum. Rondom zijn composities voeren we werken uit van Schütz, Schein en De Monte.
Heinrich Schütz ( 1585-1672)
- ‘Ich glaube an einen Gott’
- ‘Meine Seel erhebt den Herren’
- ‘Unser keiner lebet ihm selben’
Jan Pietersz. Sweelinck (1562-1621)
- Te Deum
- Psalm 121 ‘Vers les monts j’ai levé me yeux’
- Psalm 137 ‘Estans assis aux rives aquatiques”
Phillipus de Monte (1521-1603)
- Credo, uit de Missa ‘Mon coeur se recommande á vous’
Johann Hermann Schein (1586-1630)
- ‘Da Jakob vollendet hatte’
najaar 2011 - De Bossche koorboeken
De Bossche koorboeken
18 november 2011, Waalse Kerk, Haarlem
19 november 2011, Waalse Kerk, Amsterdam
Muziek uit de bijzondere collectie koorboeken van de Illustre Vrouwe Broederschap te ‘s-Hertogenbosch. De Broederschap (opgericht in 1318 ) verzorgde tot de Reformatie de verering van Maria en had daartoe een eigen kapel in de St. Janskathedraal. De muziek werd verzorgd door een eigen zangersgroep, die internationaal in hoog aanzien stond en beschikte over een ruime collectie van kostbare muziekhandschriften. Daaruit zingt Hermes de Missa ‘Cuidez vous que Dieu nous faille’ van Pierre de Manchicourt (1510-1564) en andere werken. We zingen rond een koorstandaard met daarop kopieën van de oorspronkelijke handschriften in de oude notatie.
Het volledige programma:
Pierre de Manchicourt – ca.1510 (Béthune) – 1564 (Madrid): Missa “Cuidez vous que Dieux nous faille”
Anoniem 16de eeuw: Kyrie; Gloria; “Sub Tuum preasidium”
Jean Mouton – 1459 (Haut Wignes) – 1522 (St Quentin): Credo; “Nesciens mater”
Clemens non Papa – ca.1510 – 1556 (Diksmuide): Sanctus; Benedictus ; Agnus Dei; “Ego flos campi”
Op 18 november in Haarlem is een opname gemaakt van Kyrie, Sanctus (Fragment), Ego flos campi.
voorjaar 2011 - Johannes Passion
Johannes Passion
J.S. Bach
16 en 17 april 2011, Waalse Kerk, Amsterdam
Solisten:
- Robert Buckland (Evangelist),
- Job Hubatka (Christus),
- Sabine Wüthrich,
- Ella Rombouts,
- Arnout Lems
Beluister opnames van:
Herr unser Herrscher
Von den Stricken meiner Sünden
Ruhet wohl, ihr heiligen Gebeine
winter 2011 - Weicht, ihr Trauergeister
Weicht, ihr Trauergeister
J.S. Bach
30 januari 2011, Waalse Kerk, Amsterdam
Jesu, meine Freude (BWV 227)
Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir (BWV131)
voorjaar 2010 - Zoals de ouden zongen
Zoals de ouden zongen
Muziek uit de Amsterdamse Occo Codex
24 mei 2010, Waalse Kerk, Amsterdam
Gaude Virgo (Josquin des Prez)
Kyrie uit Missa Mijn Herte
Agnus Dei uit Missa Pange Lingua
Tantum Ergo (2) uit Missa Pange Lingua